Kwestie prawa do jednorazowego odszkodowania doprecyzował też Sąd Najwyższy (SN), stwierdzając w wyroku z 23 sierpnia 2005 roku, że prawo do jednorazowego odszkodowania pieniężnego z tytułu wypadku przy pracy należy do spadku po uprawnionym członku rodziny pracownika, który zmarł wskutek tego wypadku (I UK 360/04, OSNP 2006/13-14/221).Wypadek w pracy – jakie czynniki o nim decydują? ZUS potraktuje nieszczęśliwe zdarzenie za wypadek w pracy, pod warunkiem, że w chwili, gdy do niego doszło, zostały spełnione 4 czynniki: zdarzenie było nagłe; spowodowała je przyczyna zewnętrzna; incydent przyczynił się do obrażeń ciała lub śmierci pracownika; sytuacja miała związek z obowiązkami zawodowymi. Mówiąc prościej, chodzi o każde zdarzenie, które sprawiło jakąś kontuzję u pracownika i doszło do niego, gdy poszkodowany wykonywał zlecone mu obowiązki służbowe. Wśród nieszczęśliwych zdarzeń w pracy można wymienić wypadki: lekkie (np. złamania kończyn, stłuczenia, skaleczenia); ciężkie ( zatrucia toksycznymi oparami, utraty wzroku, rozległe oparzenia); śmiertelne; zbiorowe (z udziałem więcej niż jednej osoby). Czynniki, które dyskwalifikują poszkodowanego z prawa do otrzymania pieniędzy za wypadek w drodze do pracy i w miejscu pracy, to: złamanie przepisów BHP; wykonywanie obowiązków służbowych pod wpływem alkoholu lub narkotyków; rażące niedbalstwo; wykonywanie zadań nie będących poleceniami służbowymi. O odszkodowanie mogą ubiegać się nie tylko osoby, które doznały szkody w miejscu pracy. Pieniądze dostaną też pracownicy, którzy w ramach poleceń służbowych byli w delegacji, na szkoleniach z samoobrony, wykonywali czynności zlecone przez organizacje związkowe działające w zakładzie pracy lub jechali bezpośrednio z domu do pracy bądź z pracy do domu. Ustawa jednak szczegółowo określa sytuacje, w której pracownik ma prawo do odszkodowania, gdy doznał wypadku w trakcie drogi z lub do pracy. Chodzi bowiem o powrót możliwie najkrótszą drogą powrotną i pozostawanie w tym czasie w dyspozycji pracodawcy. Wyobraź sobie pana Dawida, który doznał wypadku podczas powrotu z pracy do domu. Nasz bohater wyszedł z firmy i wsiadł do swojego samochodu. Po drodze przypomniał sobie, że ma do odebrania przesyłkę z poczty, więc pojechał po nią na drugi koniec miasta. Przy okazji wstąpił też do sklepu na drobne zakupy, potem wsiadł do auta i skierował się do domu. Tuż przy wjeździe na osiedle w auto pana Dawida uderzył inny rozpędzony pojazd. W takiej sytuacji poszkodowany nie ma prawa ubiegać się o odszkodowanie z tytułu wypadku w drodze do pracy, ponieważ nie jechał najkrótsza trasą i w czasie nieszczęśliwego zdarzenia nie był do dyspozycji swojego pracodawcy. Odszkodowanie dostanie natomiast pani Barbara, która została wysłana przez szefa do innego miasta na spotkanie z klientem. Bohaterka podróżowała swoim samochodem i jechała najkrótszą trasą wskazaną przez nawigację GPS. Pani Barbara nie dotarła jednak na miejsce, ponieważ w trakcie drogi najechała na nieoznaczoną dziurę w jedni, straciła panowanie nad samochodem i uderzyła w nadjeżdżający pojazd. Poszkodowana przeżyła wypadek, ale była w ciężkim stanie i miała poważnie uszkodzony samochód. Pieniądze za wypadek w drodze do pracy Po zdarzeniu w drodze do firmy lub podczas powrotu do domu, poszkodowanemu nie przysługuje jednorazowe odszkodowanie z ZUS-u z tytułu wypadku w drodze do pracy. Może on wówczas ubiegać się jedynie o wynagrodzenie za niezdolność do pracy bądź zasiłek chorobowy, o ile czas leczenia i rehabilitacja będą się przedłużać. W przypadku trwałych obrażeń poszkodowanemu przysługuje np. renta za niezdolność do pracy i świadczenie rehabilitacyjne. Zależnie od okoliczności i stopnia obrażeń, pracownik ma też prawo do: zasiłku chorobowego; zasiłku wyrównawczego; dodatkowego odszkodowania od pracodawcy (jeśli w wyniku wypadku doszło np. do zniszczenia samochodu); zadośćuczynienia od pracodawcy (jednorazowej rekompensaty finansowej, która ma złagodzić doznaną krzywdę psychiką i wynagrodzić ból fizyczny). Jeśli wskutek wypadku w drodze do pracy poszkodowany zmarł, członkowie jego rodziny mogą ubiegać się o rentę rodzinną, dodatek do renty rodzinnej oraz zadośćuczynienie. 1. Zgłoszenie wypadku przy pracy przełożonemu lub pracodawcy. Możesz zrobić to w formie ustnej lub pisemnej. Zgłoszenia może również dokonać świadek zdarzenia. 2. Sporządzenie protokołu powypadkowego. Jest to obowiązek pracodawcy. Dokument ten jest wynikiem dochodzenia w sprawie wypadku, które obowiązany jest przeprowadzić Jeśli w Twoim miejscu pracy doszło do wypadku, warto zgłosić to do pracodawcy bądź organu nadzorczego w celu otrzymania odszkodowania. W tym artykule dowiesz się, czy należy Ci się zadośćuczynienie za wypadek przy pracy i jak się o nie ubiegać. Co uznaje się za wypadek przy pracy? Wypadek przy pracy to nagłe zdarzenie, w wyniku którego pracownik wykonujący obowiązki służbowe doznał szkody na zdrowiu. Terminem wypadku przy pracy określa się wszystkie incydenty wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz bądź śmierć. Za wypadek przy pracy uznaje się: incydenty, do których dochodzi w trakcie wykonywania pracy, szkolenia bądź w czasie podróży służbowej zajścia mające miejsce w czasie realizacji zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe niefortunne zdarzenia, podczas których pracownik wykonywał polecenia przełożonych wypadki w trakcie wykonywania czynności na rzecz pracodawcy (również te, w których nie było odgórnego polecenia). Wypadkami przy pracy są również incydenty pozornie niezwiązane z powszechnie rozumianym terminem pracy. Należą do nich m. in. kolizje, do których dochodzi podczas zawodowego uprawiania sportu, pełnienia mandatu posła lub senatora, odbywania stażu oraz podczas wykonywania czynności duchownych. Jak ubiegać się o zadośćuczynienie z tytułu wypadku przy pracy? Zadośćuczynienie z tytułu wypadku obowiązuje zarówno przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy o pracę, jaki i również przy umowach o świadczenie usług, zlecenie, agencyjnych oraz w trakcie odbywania stażu. Poszkodowany pracownik powinien za pośrednictwem pracodawcy zgłosić wypadek do ZUS-u bądź innego organu nadzorczego. W dokumentach dołączonych do wniosku powinny znajdować się protokół wypadku, zaświadczenie o stanie zdrowia (OL-9) oraz ewentualna dokumentacja medyczna bądź prawomocny wyrok sądu. Jakie świadczenia można otrzymać z tytułu wypadku w miejscu pracy? W zależności od rodzaju i charakteru wypadku świadczenia związane z rekompensatą finansową mogą przybierać różne formy. Do podstawowych odszkodowań za wypadek przy pracy należą: świadczenie rehabilitacyjne zasiłek chorobowy zasiłek wyrównawczy jednorazowe odszkodowanie od ZUS-u renta z tytułu niezdolności do pracy odszkodowanie od pracodawcy. Oprócz osoby poszkodowanej, o zadośćuczynienie z tytułu wypadku może również ubiegać się rodzina pracownika, który poniósł śmierć podczas pełnienia obowiązków służbowych. W tym przypadku najbliżsi ofiary mogą otrzymać jednorazowe odszkodowanie od ZUS-u, rentę rodzinną bądź dodatek do renty rodzinnej. Wypadek przy pracy może zdarzyć się każdemu, wystarczy jeden moment, a możemy doznać szkody – poważniejszej lub mniej poważnej. Pracownikowi, któremu przydarzył się wypadek przysługuje jednorazowe odszkodowanie, a jeżeli w efekcie wypadku doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może dodatkowo dochodzić od pracodawcy odszkodowania, zadośćuczynienia czy renty. Tak orzekł Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z 18 grudnia 2013 r. (III APa 9/13). Powód w okresie od 3 marca 2008 r. do 31 grudnia 2010 r. był zatrudniony na stanowisku elektromonter, pomocnik operatora otaczarni. 13 kwietnia 2010 r. uległ wypadkowi przy pracy, na skutek którego doznał obrażeń ciała. 10 maja 2010 r. pracodawca zatwierdził protokół powypadkowy, w którym to zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy. Po wypadku poszkodowany leczył się w szpitalu. Postępowanie karne prowadzone przez prokuraturę rejonową zostało umorzone wobec stwierdzenia braku znamion czynu zabronionego. Czytaj także: Alkohol nie przekreśli prawa do odszkodowania Od 13 kwietnia do 11 października 2010 r. pracownik pobierał zasiłek chorobowy, a od 12 października 2010 r. do 6 października 2011 r. – świadczenie rehabilitacyjne w wysokości 100 proc. wynagrodzenia, które stanowiło podstawę wymiaru zasiłku chorobowego. 5 września 2011 r. powód wystąpił do ZUS z wnioskiem o przyznanie renty. Orzeczeniem z 30 września 2011 r. lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że powód jest całkowicie niezdolny do pracy, a ta niezdolność pozostaje w związku z wypadkiem przy pracy. W konsekwencji powód uzyskał prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jako podstawę faktyczną swojego żądania powód wskazał, że 13 kwietnia 2010 r. uległ wypadkowi przy pracy, który rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą pracodawcy na gruncie art. 435 kodeksu cywilnego. Dochodził od pracodawcy i jego ubezpieczyciela roszczeń uzupełniających opartych na art. 444 § 1 i § 2 oraz art. 445 § 1 – tj. zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i odszkodowania, które obejmowało zwrot kosztów związanych z: - dojazdami jego i jego rodziny do szpitali oraz do lekarza ortopedy, - opieką nad nim, - zakupem niezbędnych lekarstw, środków przeciwbólowych oraz środków opatrunkowych, a także renty w wysokości 300 zł miesięcznie (poczynając od maja 2010 r.) z tytułu zwiększonych wydatków związanych z leczeniem oraz renty w kwocie 1350 zł miesięcznie (poczynając od listopada 2011 r.) z tytułu zwiększonych potrzeb opiekuńczych. Powód domagał się ponadto ustalenia, że pozwani będą ponosić odpowiedzialność za skutki wypadku przy pracy, jakie mogą wystąpić u niego w przyszłości. Sąd okręgowy wziął pod uwagę, że katalog świadczeń przysługujących pracownikowi z tytułu wypadku przy pracy został określony w art. 6 ust. 1 ustawy wypadkowej. Z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje mu jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu doznanego na skutek zdarzenia (art. 11 i art. 12 przywołanej ustawy). Pracownik poszkodowany na skutek wypadku przy pracy jest uprawniony do dochodzenia roszczeń uzupełniających na podstawie przepisów prawa cywilnego, w zakresie szkód niepokrytych odszkodowaniem z ustawy wypadkowej (wyrok Sądu Najwyższego z 21 października 1998 r., II UKN 273/98). Przy określaniu wysokości odszkodowania z art. 444 § 1 oraz renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej i zwiększonych potrzeb z art. 444 § 2 musi być brana pod uwagę wysokość jednorazowego odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu uzyskanego z ZUS. Kwotę tego odszkodowania trzeba również uwzględnić przy określaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego z art. 445 (wyrok SN z 11 stycznia 2000 r., II UKN 258/99). W tym kontekście sąd okręgowy uznał, że powód nie może skutecznie dochodzić roszczeń uzupełniających na podstawie przepisów przed wyczerpaniem trybu postępowania o jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego. Sąd apelacyjny podzielił pogląd sądu okręgowego. Komentarz eksperta Elżbieta Smirnow, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy W praktyce pracownicy, którzy doznali szkód w wyniku wypadku przy pracy, często dochodzą odszkodowań i renty z pominięciem świadczeń i trybu ich dochodzenia z ustawy wypadkowej, kierując żądania bezpośrednio do pracodawcy na mocy przepisów ogólnych prawa cywilnego. Oczywiście poszkodowany ma prawo dochodzić roszczeń na podstawie przepisów prawa cywilnego, ale roszczenia te mają charakter uzupełniający. Oznacza to, że roszczeń uzupełniających nie można dochodzić przeciwko pracodawcy na podstawie przepisów prawa cywilnego przed wyczerpaniem trybu postępowania o jednorazowe odszkodowanie z obowiązkowego ubezpieczenia społecznego. Przedmiotowy wyrok potwierdza powyższe i wpisuje się w ugruntowaną linię orzeczniczą, że pracownik nie może dochodzić odszkodowania i renty uzupełniającej przed rozpoznaniem jego roszczeń o świadczenia przysługujące na podstawie przepisów ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (wyrok SN z 29 lipca 1998 r., II UKN 155/98). Bez rozpoznania roszczeń przez organ rentowy rozstrzyganie o odpowiedzialności uzupełniającej jest przedwczesne z uwagi na brak informacji w zakresie szkód niepokrytych odszkodowaniem z ustawy wypadkowej. Co istotne, dochodząc roszczeń uzupełniających z tytułu wypadku przy pracy (opartych na przepisach prawa cywilnego – art. 415, art. 444 czy art. 445 pracownik nie może powołać się w postępowaniu sądowym jedynie na sam wypadek stwierdzony protokołem powypadkowym. Musi on wykazać przesłanki prawne odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy, tj.: 1) ciążącą na pracodawcy odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego, 2) poniesioną szkodę (uszczerbek na zdrowiu), 3) związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem będącym wypadkiem przy pracy a powstaniem szkody. Odszkodowanie od pracodawcy. Pracownik może skutecznie wystąpić z żądaniem odszkodowania wobec pracodawcy z tytułu uszczerbku na zdrowiu doznanego w wyniku wypadku przy pracy. Pracodawca może się bronić np. zarzutem, że powództwo jest przedwczesne. Pracownik, który uległ wypadkowi przy pracy i doznał szkody na osobie w postaci
Dodatkowo, art. 237 1 § 2 k.p. przewiduje, że: Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługuje od pracodawcy odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz
.